Dag van de Architectuur - Route 2
1. Schuine pad
Architect: West 8: urban design & landscape architecture
Bouwjaar: 2017
Reconstructie monumentale schuine verbindingsas op Willemsoord.
In 2017 is het zogenaamde ‘Schuine Pad’ op Willemsoord in ere hersteld. Het Schuine Pad is van oudsher een logische route vanuit de stad naar het KIM en de Veerhave. Met het schuine dok is de dit pad de uitzondering in de verder strak militaire en orthogonale organisatie van Willemsoord.
West 8 ontwierp een moderne versie van het pad, waarbij het wordt begeleid door brede groenstroken waarin verschillende boomsoorten in een los verband zijn geplaatst. Hiermee wordt het groene karakter nog eens extra versterkt.
2. Molenplein
Architect: Geurst & Schulze ism Tony Fretton Architects
Bouwjaar: 2012-heden
Vernieuwing met woningbouw van doorlopende grachtenwand in beschermd stadsgezicht.
Dit is een groot en langjarig project dat zich in totaal uitstrekt van het Nieuwe Kerkplein tot aan de Kanaalweg, direct tegenover het monumentale Willemsoord. De opgave hier was – binnen de voorschriften van het beschermd stadsgezicht – nieuwe grachtenpanden te ontwikkelen. Grachtenpanden die, conform de historische structuur, aan de grachtkant lager zijn dan aan de straatkant. Na meerdere fasen is het project nu aanbeland bij de Kanaalweg, waar een woontoren met zicht over het Marsdiep het geheel bekroond. Parallel hieraan is ook de gracht opgeknapt en zijn hier een lage kade met aanlegplaatsen voor kleine boten gemaakt.
3. Dijkkwartier
Architect: West 8
Bouwjaar: In voorbereiding
Pilotproject, waarbij woningbouw wordt gecombineerd met een klimaatadaptieve dijk.
Het Dijkkwartier is een voor Nederland uniek plan, waarbij zowel ingespeeld wordt op de klimaatverandering met zeespiegelstijging als de grote behoefte in Den Helder aan nieuwe woningen. De bestaande dijk wordt zodanig verbreed dat deze voor de komende tweehonderd jaar onbreekbaar is. Die verbreding vormt de ondergrond voor een woonwijkje.
Met dit wordt de historische verbinding van de stad met de zee hersteld en de Kanaalweg zijn vooroorlogse grandeur teruggeven. De gemeente Den Helder, Woningstichting Den Helder/Helder Vastgoed BV én Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier doen gezamenlijk onderzoek naar de mogelijkheden. In eerste instantie gaat het om het gebied tussen de voormalige locatie van ’t Huys Tydtverdrijf en de bestaande huurwoningen van Woningstichting aan de Kanaalweg.
4. Seasaw
Architect: MVRDV
Bouwjaar: In voorbereiding
Stedelijke icoon, uitzichtpunt over het Marsdiep aan het einde van het Stadspark.
Op de zeedijk ter hoogte van waar vroeger het Huis Tydverdrijf stond, kan een reusachtige blikvanger gebouwd worden. Het is een soort brug over de dijk die wandelaars in staat stelt dichter bij de zee te komen. Vanaf een hoger punt kan de bezoeker dan naar de stad of het water kijken.
Het ambitieuze plan van MVRDV was de winnaar van een besloten prijsvraag voor een stedelijk icoon op de Dijk. Jacob van Rijs van MVRDV vatte het ontwerp als volgt samen: “We wilden beweging scheppen. Niet alleen bij het icoon zelf, maar ook in de omgeving”. Het ontwerp is gebaseerd op het “infinity-symbool”, een oneindige acht. Dat oneindige staat voor een beweging die altijd stroomt, net als de zee er vlak voor.
5. Stadspark
Architect: West 8 urban design & landscape architecture
Bouwjaar: 2009- heden
Grote groene ruimte op de plaats van het voormalige station en uitloopsporen verbindt het station met de zee.
Al in het uitwerkingsplan uit 2008, het masterplan voor de vernieuwing van stadshart en Willemsoord, nam het stadpark een prominente plaats in. De as station-zeedijk krijgt door dit paar een geheel groene invulling. Gefaseerd zijn steeds onderdelen van het park aangelegd en de verbinding tussen station en zeedijk is nu nagenoeg voltooid.
Bijzonder onderdeel van het park is de Joodse gedenkplaats nabij de dijk. Deze gedenkplaats heeft als doel inzichtelijk te maken op welke locatie onze Joodse stadsgenoten hebben gewoond voordat zij werden weggevoerd. Op iedere gedenksteen staat een naam, families zijn in een cluster geplaatst.
6. Pr. Hendrikkwartier
Architect: HP Architecten
Bouwjaar: 2019
Eengezinshuizen en appartementen in een groene setting aan het Stadspark.
Op de voormalig locatie van het VBM-kantoor (Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel) is een project gerealiseerd dat in maat en architectuur aansluit op de directe omgeving, zoals Villa de Gouden Kroon. Het ontwerp is één ensemble, wat tot uiting komt in de kleurstelling van het plan, maar ook in de herhaling van dezelfde dakhelling, het ambachtelijk materiaalgebruik en de detaillering. In het ontwerp van de buitenruimte van West8 is het stenige pleintje rond het oorlogsmonument ‘Den Vaderlant Ghetrouwe’ omgevormd tot een groene ruimte, aansluitend op het stadspark.
7. Villa de Gouden Kroon
Architect: KJK Architecten (renovatie)
Bouwjaar: 2022 (oorspronkelijk ong. 1930)
Monumentale villa in het stadshart van Den Helder.
Deze villa werd in de volksmond 'De Gouden Kroon' genoemd, verwijzend naar tandarts Schreuder, die het in de jaren 30 heeft laten bouwen. Het is een gebouw met een rijke historie en bijzondere verhalen. Over niet-ontplofte bommen die tijdens de oorlog in de slaapkamer belandden en in het tapijt gewikkeld naar buiten werden gesleept, over een illegale brandstofvoorraad in de kelder, over verzetsdaden, over de dienstbodes die de tandarts had en over een burgemeester die na de oorlog de villa voor eigen gebruik wilde claimen. Het pand is inmiddels met behoud van zijn historische uitstraling gerenoveerd en herbestemd tot kantoor met twee sociale huurappartementen.
8. Spuistraat
Architect: Attika Architekten
Bouwjaar: verwacht 2022
Vernieuwing stadshart Den Helder, toevoegen woningbouw.
Als onderdeel van de vernieuwing zijn hier woningen gesloopt om plaats te maken voor 12 nieuwe woningen. In de baksteenarchitectuur van Attika zijn verwijzingen opgenomen naar de zee en de Scheepvaart.
9. Stationsstraat
Architect: Attika Architekten
Bouwjaar: 2019
Vernieuwing stadshart Den Helder, onderdeel van plannen Halter Bellevue, deels op de locatie van het voormalige gebouw van Theater de Kampanje.
Dit project maakt deel uit van een groter project, Halter Bellevue. Deels op de locatie van de voormalige theater worden hier woningen gebouwd en zijn er horecavoorzieningen (Halte Bellevue) gerealiseerd. Dit project kon al in een vroeg stadium worden gerealiseerd en is in 2019 opgeleverd.
10. Halte Bellevue
Architect: Attika Architekten
Bouwjaar: 2020
Vernieuwing stadshart Den Helder, horeca in gebouw met referenties aan het oude station van Den Helder.
Als onderdeel van het project Halter Bellevue is een rijtje winkels en beperkt horeca vervangen door een gebouw dat verwijst naar het oude stationsgebouw van Den Helder. Het spoor liep in Den Helder ooit verder de stad in. Straatnamen als Spoorstraat en Stationsstraat verwijzen hier nog direct naar. In de buurt van de plaats waar ooit het station van Den Helder heeft gestaan zijn nu verschillende horeca- en voedingszaken in de ‘remake’ gevestigd.
11. De Zusters
Architect: Office Winhov
Bouwjaar: 2019
Woningbouw op de locatie van de voormalige ‘Zusterflat’.
Aan het Julianplein stond de ‘Zusterflat’. Het gebouw zelf bleek niet meer geschikt te maken voor de eisen van deze tijd. Op deze plek is daarom een nieuw complex gerealiseerd. In ‘de Zusters’ bevinden zich 20 woningen. De terughoudende architectuur sluit goed aan op de naastliggende appartementen uit de jaren 60, maar voegt daar bijvoorbeeld door de verbijzondering op de bovenste verdieping ook weer een tijdslaag aan toe.
12 . Watertoren
Architect: Jan Schotel
Bouwjaar: 1908
Monumentale blikvanger in het centrum van Den Helder, wordt verbouwd tot woning/atelier.
De nieuwe watertoren uit 1908 is van oorsprong een gebouw met een bakstenen bekleding. De toren verving destijds de oude watertoren uit 1856. De watertoren heeft een hoogte van ruim 40 meter en had oorspronkelijk een waterreservoir van 400 m³. Om het waterreservoir te kunnen vergroten naar 500 m³ werd door architect Kording in de toren een nieuw waterreservoir ontworpen en kreeg de toren een betonnen bekleding. Eind jaren 80 verviel de functie van watertoren en kwamen er andere functies als een café en een studio. In 2005 werd er besloten de toren weer in oude luister te herstellen. De betonnen laag werd verwijderd en de baktenen bekleding hersteld. Het gebouw wordt momenteel nog verbouwd tot atelier en woning.
13. Vijfsprong
Architect: D. Saal (oorspronkelijk), KJK Architecten (restauratie en toevoegingen)
Bouwjaar: 1923 en 2006
Voormalige ‘vakschool voor meisjes’, na verbouwing hoofdkantoor van Woningstichting Den Helder.
Deze vakschool voor Meisjes werd in 1923 geopend. Naast de school was hier oorspronkelijk ook een internaat aan verbonden. In 1967 kreeg het de naam ‘De Vijfsprong’. De stijl is een sobere variant van de Amsterdamse School, die onder andere is te herkennen in het forse mansardedak. Het gebouw heeft daarnaast veel laddervensters. Bij de entree is veel gevarieerd metselwerk toegepast en zijn twee langwerpige terracotta gevellantaarns aangebracht.
In 2006 werd het gebouw verbouwd en uitgebreid en doet sinds die tijd dienst aks hoofdkantoor van de Woningstichting Den Helder.
14. Dubbele bolder
Architect: Marc Ruygrok
Bouwjaar: 2018
Maritiem icoon als entree van het stadshart van Den Helder.
Een maritiem icoon is een teken waarbij de diepe verbondenheid met de zee en de zeevaart in vorm en betekenis samenvallen. In Den Helder gaat het om het verhaal van de lokale identiteit die deze stad belichaamt: stoer en energiek, solide en nuchter. De bronzen, robuust verankerde zes meter hoge bolder, toont dit. De vorm van een bolder- twee gekoppelde kruisen – staat symbool voor verbondenheid en karakteriseren het ‘met beide benen op de grond staan’. Hier kan je aanmeren, ben je welkom, ben je veilig. Vanuit deze thuishaven kun je vertrekken en terugkeren. Het leven als reis. Trossen vast, trossen los. De teksten aan de voeten van de bolder verbeelden dat wat overblijft na het denkbeeldige stijgen en dalen van het waterpeil: de zin voor geschiedenis, de namen, de gedichten en de herinneringen.
Bekijk hier de video over de totstandkoming van de dubbele bolder.
15. Het Warenhuys
Architect: Architectenbureau Happel, Cornelisse, Verhoeven
Bouwjaar: verwacht 2023
Verbouwing voormalige V&D tot woningen op detailhandel (vernieuwing stadshart).
‘Het Warenhuys’ komt in de voormalig pand van V&D aan de Beatrixstraat. Het biedt ruimte aan 36 sociale huurappartementen met detailhandel op de begane grond. In het souterrain krijgen in ieder geval Kunsthal 45 en de Kunstuitleen hun nieuwe onderkomen. Er wordt nog bekeken of hier een openbare fietsenstalling kan worden gerealiseerd.
De betonarchitectuur uit de jaren 60 maakt plaats voor baksteen en uitdagend metselwerk. Om ruimte, licht en uitstraling te geven aan het nieuwe gebouw is de ‘Paddenstoel’, het opvallende element dat midden in de Beatrixstraat stond, gesloopt.
Naar verwachting kunnen eind 2023 de huurders en de winkeliers hun intrek nemen.
16. Hofdame
Architect: Geurst & Schulze
Bouwjaar: 2018
Vernieuwing stadshart, toevoegen woningen boven winkels.
Met de realisatie van ‘de Hofdame’ is aan de Beatrixstraat een lang stuk straatwand vernieuwd. De oude winkels maakten plaats voor een strip met nieuwe detailhandel met daarboven zes opgetilde herenhuizen en 8 appartementen. Centraal in de wand is een doorgang gemaakt naar de achtergelegen parkeergarage. Bijzonder is het Thaise restaurant, dat als enige oude gebouw in het rijtje is blijven staan.
17. Kamerheer
Architect: Geurst & Schulze
Bouwjaar: 2020
Vernieuwing stadshart, verdichting op voormalige open ruimte.
Op de Kop van de Beatrixstraat was jarenlang een open ruimte. In de volksmond werd die het kanonnenpleintje werd genoemd, naar de oude kanonnen die hier stonden opgesteld. Met de realisatie van ‘de Kamerheer’ is de oorspronkelijke structuur met bebouwing weer hersteld. De bebouwing is wel een stuk hoger geworden dan de bebouwing die daar ooit stond. Zo vormt het een herkenningspunt aan het einde van de Beatrixstraat, als entree van het stadshart.
In het complex zijn 17 appartementen gerealiseerd boven een restaurant.
18. Bibliotheek School 7
Architect: Van Veen Architecten en Marcel van der Veer (MARS interieurarchitecten)
Bouwjaar: 2016
Bibliotheek deels gerealiseerd in monumentale School 7 (1904), beste bibliotheek van de wereld in 2018. School 7 in Den Helder heeft de Public Library of the Year Award 2018 gewonnen. Een internationale prijs waarmee nieuwe en vernieuwende bibliotheken worden bekroond. Belangrijk onderdeel was het hergebruik van de gemeenteschool uit 1905. De oude structuur van de lokalen, gangen en toiletten zijn intact gelaten. De bestaande detaillering is zo veel mogelijk behouden en geïntegreerd in de nieuwbouw. De buitengevel van het oude gebouw is behouden. Deze oudbouw en de ernaast staande nieuwbouw zijn volledig met elkaar geïntegreerd.
19. Theater De Kampanje
Architect: Van Dongen Koschuch Architects and Planners
Bouwjaar: 2015
Theater gerealiseerd op Willemsoord in voormalige Ketelmakerij (1920) in combinatie met De Kathedraal (1916), het voormalige Machinaal of Bankwerkerij.
Toen het oude en wat gedateerde theater moest plaatsmaken voor het stadspark, werd een nieuwe locatie gevonden op Willemsoord. Het architectenbureau van Dongen-Koschuch werd na een architectenselectie gekozen om het ontwerp te maken voor dit unieke theater in een oud monumentaal pand. Inspiratie werd gehaald uit de identiteit en karakter van de gebouwen, het samenspel van structuren, dokken, water en de situering. Om de ruimtelijke belevenis van de monumentale hallen te waarborgen is de grote zaal uitgevoerd als een glazen theaterzaal. In 2016 werd de Kampanje bekroond met de Arie Keppler-architectuurprijs.
20. Stadhuis
Architect: Office Winhov en Van Hoogevest Architecten
Bouwjaar: verwacht 2023
Het nieuwe huis van de stad wordt gerealiseerd in twee gebouwen op Willemsoord, rijksmonument de Mastenloods (gebouw 66 uit 1826) en de Zeilmakerij (gebouw 72 uit 1949).
Na vele omzwervingen door Den Helder is de knoop doorgehakt en komt het stadhuis van Den Helder in twee bijzondere, bestaande, gebouwen op Willemsoord. Van gebouw 72, met straks voornamelijk werkplekken voor de ambtenaren, staat op dit moment alleen nog de betonnen draagstructuur van kolommen en vloeren overeind. Het rijksmonument gebouw 66 wordt wel compleet gerestaureerd, met enkele aanpassingen om het gebouw te kunnen gebruiken voor de publieke functies van een stadhuis. Hier komen onder andere de publieksbalies en de raadzaal. Detail: namen en inscripties die in de loop van vele jaren op de balken van het gebouw zijn gekerfd, blijven waar mogelijk behouden. Office Winhov en Van Hoogevest architecten werden na een besloten prijsvraag voor deze opdracht uitgekozen.